Borç Filmi Üzerine

 IMDB: 6,3

2018 / Dram

Orijinal adı : Borç

Yönetmen : Vuslat Saraçoğlu

Senarist : Vuslat Saraçoğlu

Oyuncular: Serdar Orçin, İpek Türktan, Rüçhan Çalışkur, Beyti Engin, Feridun Koç, Ozan Çelik

Uluslararası İstanbul Film Festivali "Ulusal Yarışma" kategorisinde "En İyi Film Ödülü" olan Altın Lale'yi kazanan Borç filmi üzerine. 

Karşılıksız İyilik Var mıdır?

Vuslat Saraçoğlu’nun ilk uzun metrajı Borç, yalın bir şehir ailesini anlatır.  Aile babası Tufan(Serdar Orçin), etliye sütlüye pek karışmayan kendi halinde yaşayan bir insandır. İş arkadaşıyla sinemaya gider. Orada filmin en aksiyonlu sahnelerinde uyuklar. Uyukladığı sahneleri arkadaşından duyduğunca başkalarına kendi fikriymişçesine anlatır. Nargileciye gider. Derin derin nefeslerle nargilesini çeker. Tavlada iyi olduğunu ataerkil bir cakayla anlatır.

Tufan, gündelik yaşamda ensesine vur elinden ekmeğini al diye tabir edilen insanlardandır. Şehirleşen insanın çekingenliğine sahiptir. Kendi halindedir. İyilik yapmak onun için bir empatidir. Bir gün kendisi de zor duruma düşerse ona da yardım edilecektir. Bu motivasyonla iyilik yapar. Eğer karşılık görmezse iyilik yapmaktan vazgeçip kötülüklere sessiz kalmayı tercih eden bir karaktere dönüşecektir.

Borç, bir matbaa işçisinin sıradan hayatını konu alır.  İş yerinde sorunları olan Tufan, maaşını gecikmeli alan mütevazı bir aile babasıdır. Yaşlı komşusu hastalanır. Onunla ilgilenir. Yolda yaralı bir kuş görür. Ona yardım eder. İyiliksever bir insandır. Tek tutkusu ise yeni aldığı arabasıdır. Ona kıyamaz. İşe giderken park sorununu bahane ederek arabasını pek kullanmaz.

Patronuna, eşine, arkadaşlarına karşı son derece kibardır. Araba kullanırken biraz gergin ve asabidir. Fakat evde eşi ne derse ona boyun eğer.

İyiliklerini karşılık beklemeden yapar. Ta ki maaş sorunu iyice ayyuka çıkana kadar. Arabasının taksitini ödeyemeyecek duruma gelir. Patronundan boynunu bükerek geciken maaşını ister. Alamayınca eşinin altın gününden topladığı paraları ister. Ondan da netice alamaz. Haftalardır evinde misafir ettiği yaşlı komşusunun üç aylığını kızına gönderdiğini öğrenince tam anlamıyla patlar. Ağzına ne gelirse söyler. İsminin hakkını verir. Tufan, burada kabuğunu kırar. Artık iyilik yapmanın da bir sınırı vardır. Karşılığını görmeyeceği iyiliği sorgular. Kırmaktan korkmaz.

Yaptığımız iyilikleri karşılıksız mı yaparız yoksa bir dönüt bekler miyiz? Günlük hayatımızda da birine bir faydamız dokunduğunda dahi bir teşekkür bekleriz. O teşekkür gelmezse iyilik yapmaktan vazgeçebiliriz. Bu bir motivasyondur. Bir yandan da önemli bir görgü kuralıdır.

İyilik yapmadan yaşamımızı sürdürebilir miyiz, ya da her iyilik aslında bir çıkar umma girişimi midir? Borç, beklenti içinde olmak üzerine de eğilir. Ne kadar beklentiye girersek o kadar da stres ve sıkıntı içinde oluruz. Beklenti insanı yorar. Tufan’ın yorgunluğu, yaptığı iyiliklerden sonra iyice fark edilir.

Vuslat Saraçoğlu’nun filmi, hiçbir karakteri yargılamamıza izin vermez. Hasta annesiyle ilgilenmeyen kadını da anlayabiliyoruz. Çünkü çocukluğunda geçirdiği birtakım kötü tecrübelerden bunu çıkarabiliyoruz. Tufan ise eşine, küçük kızına, patronuna, arkadaşlarına gösterdiği kibarlığı komşusunun kızına göstermez. Ona kızar, hakaret eder. Ataerkil bir üslup takınır. Onu hesapsız yargılar. Dinlemek istemez. Sorunun kaynağına inmeyi göze alamaz. Çünkü ona hak vermek durumunda kalmaktan korkar. Ya o da haklıysa diye içten içe düşünür. Ona olan öfkesiyle baş başa kalmak ister.

Borç, bu anlamda sade ve minimal bir anlatıma sahiptir. Karşılıksız iyiliği merkezine alır. Çoğumuz günlük yaşamımızda iyilikler yaparız. Fakat bu iyilikleri nereye kadar sürdürebiliriz? İyilik yap, denize at; balık bilmezse halik bilir. Bu söz ne derece gerçekçidir? Tufan, bu ikilemi film boyunca yaşar.

İyi seyirler.